Gemeenten ondervinden nog veel uitdagingen bij de implementatie van de Omgevingswet en de Wet kwaliteitsborging (Wkb). De knelpunten zijn onder andere toe te schrijven aan capaciteitsgebrek, problemen met de gegevensregistratie en onduidelijkheden in de taakverdeling en uitvoering. Met name kleine gemeenten lijken extra aandacht en ondersteuning nodig te hebben. Dit kan geconcludeerd worden uit de vierde kwartaalrapportage Monitor Omgevingswet en Wkb, gepubliceerd door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG).

Binnen de Omgevingswet komen de begrippen maatwerkregel en maatwerkvoorschrift regelmatig voor. Beide termen verwijzen naar de mogelijkheid voor gemeenten en andere decentrale overheden om algemene regels aan te passen aan specifieke situaties, maar ze verschillen in hun toepassing en juridische vorm. Dit artikel legt uit wat deze begrippen betekenen en hoe ze van elkaar verschillen.

Als een aanvraag voor een omgevingsvergunning strijdig is met het omgevingsplan, kan de gemeente ervoor kiezen om gebruik te maken van de procedure van de buitenplanse omgevingsactiviteit (BOPA). Een belangrijk criterium voor het verlenen van een omgevingsvergunning voor een BOPA is 'een evenwichtige toedeling van functies aan locaties' (ETFAL). Wat dit in de praktijk betekent, kan het beste worden toegelicht aan de hand van voorbeelden uit de rechtspraak.

Sinds de invoering van de Omgevingswet heeft elke gemeente een omgevingsplan. Het aanpassen hiervan is een ingrijpende procedure. In plaats daarvan wordt voor het snel realiseren van bijvoorbeeld appartementen op een voormalig bedrijventerrein gebruikgemaakt van een andere route: de buitenplanse omgevingsplanactiviteit (BOPA). Is het echt zo'n makkelijke oplossing?

Bijna een jaar na de invoering van de Omgevingswet en de Wkb (Wet kwaliteitsborging voor het bouwen) is het nog flink wennen voor alle betrokken partijen. En voor gemeenten wacht er nog veel werk om hun omgevingsplan op maat te maken. Dat werd duidelijk tijdens een bijeenkomst van Nieman Raadgevende Ingenieurs over de eerste ervaringen met het nieuwe stelsel.

Wetsteksten zijn vaak lastig leesbaar en bovendien erg abstract. Het streven van de auteurs van het vernieuwde 'Praktijkboek Besluit bouwwerken leefomgeving' (Bbl) is om deze rijksregels voor bouwen, verbouwen en slopen uit het Bbl op een laagdrempelige manier toegankelijk te maken voor een brede doelgroep.

De transitie van fossiele energiebronnen naar hernieuwbare energiebronnen heeft een grote impact op de lokale fysieke leefomgeving. Op Europees, nationaal en lokaal vlak zijn er forse ambities. Maar hoe kan al dat ambitieuze beleid nu landen in concrete juridische kaders voor bouw- gebiedsontwikkeling in het omgevingsplan? Denk aan de toepassing van zonnepanelen, warmtepompen en warmtenetten en de gevolgen van netcongestie.

Het beperken van de maatschappelijke impact van een brand is nauwelijks in wet- en regelgeving geborgd. De komst van de Omgevingswet biedt mogelijkheden om de maatschappelijke impact van een brand te beperken. Dat kan gevolgen hebben voor de bouw en het gebruik van bouwwerken of terreinen, maar ook voor bouwwerken of terreinen waar gevaarlijke stoffen worden opgeslagen.

Met de inwerkingtreding van de Omgevingswet in 2024 worden bestemmingsplannen, milieuregels en regels in lokale verordeningen vervangen door omgevingsplannen. Gemeenten hebben tot 2031 om de omgevingsplannen geheel volgens de regels ingericht te hebben. Tot die tijd kunnen omgevingsplannen een tijdelijk deel bevatten met oude regels. Deze moeten in de periode tussen 2024 en 2031 worden getransformeerd naar het nieuwe deel van het omgevingsplan.