Sinds de inwerkingtreding van de Omgevingswet werkt elke gemeente met één omgevingsplan, dat in eerste instantie een tijdelijk karakter heeft. Dit tijdelijke plan moet uiterlijk op 1 januari 2032 zijn omgezet naar een definitief omgevingsplan, dat volledig voldoet aan de eisen van de Omgevingswet. In deze overgangsfase blijkt de buitenplanse omgevingsplanactiviteit (BOPA) een veelgebruikt instrument. Ook in de gemeente Almelo wordt de BOPA regelmatig ingezet om initiatieven mogelijk te maken.

Gemeenten ondervinden nog veel uitdagingen bij de implementatie van de Omgevingswet en de Wet kwaliteitsborging (Wkb). De knelpunten zijn onder andere toe te schrijven aan capaciteitsgebrek, problemen met de gegevensregistratie en onduidelijkheden in de taakverdeling en uitvoering. Met name kleine gemeenten lijken extra aandacht en ondersteuning nodig te hebben. Dit kan geconcludeerd worden uit de vierde kwartaalrapportage Monitor Omgevingswet en Wkb, gepubliceerd door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG).

Als een aanvraag voor een omgevingsvergunning strijdig is met het omgevingsplan, kan de gemeente ervoor kiezen om gebruik te maken van de procedure van de buitenplanse omgevingsactiviteit (BOPA). Een belangrijk criterium voor het verlenen van een omgevingsvergunning voor een BOPA is 'een evenwichtige toedeling van functies aan locaties' (ETFAL). Wat dit in de praktijk betekent, kan het beste worden toegelicht aan de hand van voorbeelden uit de rechtspraak.

Sinds de invoering van de Omgevingswet heeft elke gemeente een omgevingsplan. Het aanpassen hiervan is een ingrijpende procedure. In plaats daarvan wordt voor het snel realiseren van bijvoorbeeld appartementen op een voormalig bedrijventerrein gebruikgemaakt van een andere route: de buitenplanse omgevingsplanactiviteit (BOPA). Is het echt zo'n makkelijke oplossing?